Kayısı Budama

Kayısı budama, gülgillerden bir çeşit olan kayısı ağacı, Türkiye'de sıcak e ılık iklimlerde yetişen, boyu 5-6 metre civarında olan, dalları yaygın ve dik, yaprakları kalp biçiminde olan, Çiçekleri pembe beyaz renginde olan bir ağaçtır. Kayısı ağacının turuncu renkli ortasında tek ve sert bir çekirdeği olan etli sulu ve güzel kokulu bir meyvesi olur.

Kayısı yetiştiriciliğinde bol ve kaliteli ürün almak için toprakta gübreleme, sulama, işleme, zararlılarla mücadelenin yanı sıra her yıl budama işleminin de yapılması gerekir.

Düzensiz taç gelişimi, fazla meyve verimi nedeni ile dalların kırılması, küçük ve kalitesiz meyveler meydana gelir. Ayrıca dalların çok sık olması nedeni ile iç kısımlarda bulunan dallar güneş ışığından faydalanamaz. Kısa zaman içinde verim düşerek ürün bir yıl fazla bir yıl az olarak gelişir. Bu sebeplerden dolayı budama düzenli olarak yapılmalıdır. Budama ya dal kesme, dal eğme, dal seyreltme, uç alma, dal açılarının genişletilmesi veya daraltılması da dahildir. Bu işlemlerdeki amaç, fidanın kök ve gövdesi arasındaki dengeyi sağlamak, kayısı ağaçlarına istenilen şekli vermek, belli bir şekil oluşturulmuş ağaçlarda ve verim sağlanan ağaçlarda istenilen şekli muhafaza etmek, ürünün belli periyotlarda etkin olmasını sağlamak ve iyi bir taçlandırma sistemi kurarak iç kısımlarında ışıktan ve havadan faydalanmasını sağlamak, dallardaki sarkma ve kırılmaları azaltmaktır.

Kayısı ağaçlarının budama işlemi, dinlenme dönemi olan kış döneminde ve havaların çok soğuk olmadığı zamanlarda yapılır. Ege ve Akdeniz bölgeleri kış mevsiminde çok fazla soğuk olmadığından dolayı, sonbahar aylarında ağaçlar yapraklarını döktükten sonra yapılır. Kış mevsimin sonunda ağaçlar uyanıncaya kadar budama işlemi yapılabilir. Kayısı ağaçlarında yapılan budama kaliteli çiçek ve meyve verimini etkiler. İlk dikimde genç kayısı ağaçları, taçsız şekilde düz bir fidan halinde dikilmektedir. Dikimi takiben ilk yıllarda gövdeden çıkmış olan yan dallara dokunulmaz. Sadece kök boğazından çıkan dallar temizlenir. Kayısı ağaçlarının kısa boylu ve kısa dallı olmaları meyve verimini etkilemektedir.

Kayısı ağaçlarında gençleştirme budaması ise yeni kuvvetli sürgünler meydana gelmesi için ve yeni bir taç oluşması için yapılır. Bu işlemle kayısı ağacında verim artacağı gibi meyvelerinde kaliteleri artar. İhtiyarlaşmış ve ölmeye dönmüş ağaçlarda gençleştirme budaması yapılmaz. Kayısı ağaçlarında gençleştirme budamasında ağacın budamaya olan dayanıklılığı da mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Kayısı ağacının budanmasında ilk olarak kurumuş, sıklaşmış ve birbirine girmiş ağaç dalları tercih edilir. Geriye kalan dallarda ise kısaltma budaması yapılır. Buradaki amaç ağacın tacı küçültülerek yeniden kuvvetli sürgünlerin çıkmasıdır. Bazı kayısı ağaçlarında budama yapıldıktan sonra çift katlı bir taç oluşur bu tür ağaçlarda üst taç atıldıktan sonra zayıflamış olan alt taçlarda budama yapıldıktan sonra kayısı ağacında kuvvetli ve dengeli bir taç meydana getirilmiş olunur. Böylece verimli ve kaliteli kayısı alınır.