Kayısı ağacı, gülgiller familyasına ait kayısı meyvesinin ağacıdır. Nisan ayı sonu ya da Mayıs başlarında beyaz çiçek açar ve bu çiçekler Haziran ayına kadar ağaçta kalır. Haziran ayında ağaç meyve vermeye başlar. Dünyanın birçok yerinde yetişen ağacın meyvesi sağlık açısından oldukça faydalıdır. Kayısı ağacının meyvesi haricinde yağ ve çekirdeği de sağlığın birçok alanında kullanılır.
Birçok çeşide sahip olan kayısı ağacı hem bakım hem yetiştirilme yönünden kolay bir ağaçtır. Bazı bölgelerde hiç bakıma ihtiyaç duymadan kendiliğinden yetişebilmektedir.
Dünyanın pek çok yerinde yetişen kayısı ağacı Türkiye'de en fazla Malatya başta olmak üzere Kars, Iğdır, Mersin, Erzincan, Muş gibi illerde de yetişen bir ağaçtır. Üretim bakımından Türkiye dünya genelinde ilk sıralarda yer almaktadır. İtalya ve İspanya gibi ülkelerde de kayısı üretimi yapılmaktadır.
Kayısı Ağacı Nasıl Yetişir?
Meyve üretimi için kayısı yaygın yetiştirilen bir ağaçtır. Meyvesi yaş ve kuru olarak yıl boyu tüketilebilir. Kayısı ağacı basit bakımlarla bazen hiç bakıma ihtiyaç duymadan kendiliğinden yetişebilen bir ağaçtır. 2-10 metre boylanabilen ağaç çiçeklendikten iki ay sonra meyve vermeye başlar. Meyveler önce yeşil renkte olurken olgunlaştıkça sararır. Tamamen olgunlaşan meyvenin yüzeyi hafif tüylü olur.
Kayısı Ağacı Bakımı Nasıl Olur?
Kayısı ağacı yetiştiriciliği yapılıyorsa güneş gören bir ortam tercih edilmelidir.
Kayısı ağacı güneş ve ışığı seven bir ağaçtır. Humuslu, kumlu ve kireçli toprakları seven ağaç için toprak ilkbaharda hazırlanmalıdır. Dikim için sonbahar beklenmelidir. Kayısı ağacı İlkbaharın soğuk günlerinden kolayca etkilenebilen bir ağaçtır. Soğuktan etkilenmemesi için yetiştirmek için yamaç ve sırtlar kullanılmalıdır. Ağaç dikimi için her ağaç arasında en az 10 metre boşluk bırakılmalıdır. Kayısı ağacı köklerinin zarar görmemesi için taban suyunun en az 2-4 metre derinlikte olması gerekir.
Kayısı Ağacı Hastalıkları
Monilya: Kayısı yetiştiriciliği yapılan hemen her bölgede görülen bir hastalıktır. Hastalık meyve, çiçek ve sürgünlerde etkili olur. Ağaç çiçeklendikten sonra taç yaprakları üzerinde yağ lekesi benzeri lekeler görülür. Gün geçtikçe hastalık çiçeğin tamamını kaplar. Çiçek kuruyarak kahverengiye döner. Kuruyan çiçekler dalda uzun süre kalır. Çiçekte olan hastalık zamanla dallara geçer ve dallarda lekeler oluşmaya başlar. Dalları saran hastalık dalın kurumasına sebep olur. Meyvelerde oluşan çil şeklinde lekeler hastalığın ilk belirtileridir. Başlangıçta çil şeklinde olan lekeler zamanla tüm meyveyi kaplar. Hastalıkla mücadele edebilmek için hastalık ilk görüldüğü andan itibaren ağaçtaki kuruyan dallar budanmalıdır.
Yaprak delen: Ağacın yaprağı, meyvesi ve küçük dallarında oluşan lekeler zamanla büyüyerek yapraklarda delikler oluşur. Meyvelerde oluşan lekeler 1-2 mm, daire şeklinde ve meyvenin her tarafına dağılır. Bazen lekeler birleşerek meyvenin tamamını kaplayabilir. Hastalık sebebiyle hem meyvenin kalitesi düşer hem de verim %50 oranında azalabilir. Hastalıkla mücadele için sonbaharda hastalıklı dallar tamamen budanmalıdır.
Cytospora Kanseri: Ağaçta kurumaya sebep olan bir hastalıktır. Kuruyan ağaçlarda ani ağaç ölümlerine sebep olabilir. Kışın dondan etkilenmiş, zayıf ve bakımsız ağaçlarda hastalığa daha fazla rastlanır. Ayrıca gübrelemede aşırı azot kullanılmış ve yanlış zamanda budanmış ağaçlarda hastalık daha şiddetli gelişir.
Kayısı Faydaları Nelerdir?
- Kayısı zengin bir antioksidan kaynağıdır. Antioksidan etkisi vücutta gelişen iltihap belirtilerini azaltır. Vücudu birçok hastalığa karşı korur.
- Göz sağlığına karşı iyi gelir. Göz sağlığı için faydalı olan A ve E vitamini bakımından zengin içeriğe sahiptir.
- Sindirim sistemi sağlığını korur. Lif bakımından zengin içeriğe sahip olan kayısı, sindirim sisteminde yararlı bakteriler sayısını arttır. İçinde yer alan çözünmeyen lifler bağırsak hareketlerini hızlandırır. Bu özelliğiyle kabızlığa karşı iyi gelir.
- Kalp sağlığı için faydalıdır. Kanda kötü kolesterolün düşmesini iyi kolesterolün ise artmasına yardımcı olur.
- Cilt için faydalı bir meyvedir. İçinde bulunan vitamin, mineral ve antioksidanlar cildi dış etkenlere karşı korur. Cilde esneklik kazandırarak yaşa bağlı kırışıklıklara karşı iyi gelir.
- Hipertansiyonu kontrol altına almak için kayısıdan yararlanılabilir.
