Dişbudak Ağacı Dişbudak ağacı, bitki aleminin kapalı tohumlular (Angiospermae) bölümünün çift çenekliler (Dicotyledonae) sınıfında bulunan bir ağaç türüdür. Dişbudak ağacı, zeytingiller (Oleaceae) familyasından gelmektedir ve genellikle sulak veya derin topraklarda yetiştirilmektedir. Mevsimlere göre yaprak döken bu ağaç, her zaman yeşil yapraklarla da görülebilir. Bu durum, dişbudak ağacının cins farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Dişbudak ağacının yaprakları bileşik yapraklardır. Karşılıklı veya dalların ucunda sarmal dizilebilirler. Yaprağın dal ile birleştiği kısım belli bir miktar kalınlaşmıştır. Dişbudak ağacı filizden ve gövdeden büyüyebilir. Yaklaşık 300 yıllık bir ömre sahiptir. Kerestesi açık ve parlak olduğu için mobilya yapımında ve ahşap işçiliğinde sık kullanılır ve alıcısı çoktur. Çeşitleri ve Özellikleri Dişbudak ağacının çiçekli ve çiçeksiz olmak üzere iki çeşidi bulunur.
Çiçeksiz dişbudak ağacı, hafif ve rutubetli toprakları sever. Toprağın yapısı dolayısıyla kökleri oldukça derinlere iner. Dalları karşılıklı olarak uzanır. Gövdesi diktir ve üzerinde gri kabuklar, kabukların döküldüğü yerde esmer lekeler bulunur. Çiçeksiz dişbudak ağacının yapraklarının kenarları dişli olur ve yaprak uçları oldukça sivridir. Bu ağaca çiçeksiz denmesinin sebebi çiçeğinin olmaması değildir. Yapraklar çıkmadan çiçekler salkım olup açar fakat bu ağaçların salkımlarında çiçek örtüsü bulunmamaktadır. Çiçeksiz dişbudak ağacının meyveleri kanatlı fındıksı görünümdedir. Meyvelerinin içinde yer alan tohum ise koyu renkli ve uzun bir yapıya sahiptir. Bu tohum uygun koşullarda saklanırsa ağacın üretiminde kullanılabilir.
Çiçekli dişbudak ağacı ise çiçeksizinin aksine Mayıs ve Haziran aylarında beyaz çiçekler açar ve uzun süre solmazlar. Çiçekleri dik duran ama sonra salkım şeklinde sarkan durumdadır. Ağacın gövdesi diktir ve gri renktedir. Gövde gençken düz ve neredeyse pürüzsüzdür. Yıllar geçtikçe kabuklarında kabarcıklar çıkar ve bu pürüzsüz yapı kaybolur. Yapraklar uzun saplı ve çiçeksiz dişbudak ağacına göre düzdür. Ağacın meyveleri küt uçludur. Çiçeksiz dişbudak ağacı gibi koyu renkli, kanatlı fındıksı ve yassı şekillidir. Çiçekli dişbudak ağacının gövdesine Temmuz ve Ağustos aylarında yarıklar açılır ve bu yarıklardan usare elde edilir. Usare adlı bu madde mannitol, reçine ve karbonhidrat içerir. Hafif de olsa müshil etkisi olan bu madde su veya sütte eritilerek kullanılabilir. Faydaları ve Kullanım Alanları
Yetişme Alanları Ülkemizde çiçeksiz dişbudak ağaçları İzmit, Çankırı, Kastamonu, Kahramanmaraş, Samsun, Amasya ve Mersin'de, özellikle Toros Dağları'nda bulunur. Çiçekli dişbudak ağaçları ise İstanbul, Bursa, İzmir, Manisa, Osmaniye, Kahramanmaraş ve çevresinde yetişir. |