Mazı ağacı, servigiller familyasından Thuja cinsi ağaç türüdür. Anavatanı Kuzey Amerika'da batı bölgeler ve Doğu Asya olmasına rağmen, süs ağacı ve odunu için pek çek ülkede yetiştirilen, boyu 25-30 metreye kadar çıkan kozalaklı ağaç türleridir. Ülkemizde doğal olarak yetişmez. Fakat süs ağacı çoğu bölgede olarak yetiştirilmektedir. Peyzaj çalışmalarında 5-10 metre boylarında mazı ağacı kullanılır.
1-2 cm olan kozalakları ilk önce mavi yeşil renkte olup, zamanla kahverengi rengine dönüşür.
Mazı ağacı genellikle piramit gibi bir görünüme sahiptir. Kabuğu ince, lifli ve pulsu yapıdadır. Ağacın dalları yatay olabileceği gibi, yukarıya yönlenmiş şekilde de olabilir. Karşılıklı dizilen pulsu yapraklardan daha olgunlaşmamış olanları iğnemsi yapıda olur. Bu dalların ucunda meydana gelen yuvarlak şekilli erkek çiçek kümeleri de sarımsı, kırmızımsı renkte, küçük yapıdaki dişi çiçek kümeleri de yeşil leylağımsı renkte olur. Yaklaşık 4-6 çift ince ve esnek puldan meydana gelen yumurta gibi olan kozalaklar 8-16 mm uzunluğunda olur.
Mazı ağacının kullanım alanları
Kokulu bir yapısı olan mazı ağacının sağlık üzerine yararlı etkileri bulunmaktadır. Meyveleri ishali gideren, yaprakları da siğilleri gideren etkiye sahiptir. Ayrıca idrar arttırıcı, romatizmal ağrıları giderici, balgam sökücü, terlemeye yardımcı etkilerde gösterirler.
Mazı ağacı ayrıca kerestecilik alanında ve yakacak olarak kullanılır.
Eczacılık ve boyacılık alanında da kullanılır. Mazı yaprakları kaynatıldığında yeşil renkli bir boya elde edilir. Bu renk pamuk ve yün boyamada kullanılır.
Cilt hastalıklarında mazı yaprağı tentürü, özellikle et beni ve papillom gibi lezyonları iyileştirmek amacıyla haricen kullanılır. Mazı tentürü ayrıca homeopati alanında idrar yolları hastalıklarının tedavi edilmesinde kullanılır.
Mazı ağacı türleri
- Kore mazısı (Thuja koraiensis)
- Boylu mazı (Thuja plicata)
- Batı mazısı (Thuja occidentalis)
- Çin mazısı (Thuja sutchuenensis)
- Japon mazısı (Thuja standishii)
- Doğu mazısı
- Altuni top mazı
Mazı ağacı sürekli olarak yeşil kalan ağaç türlerindendir. Ülkemizde peyzaj alanında en fazla kullanılan mazı türü yaprak uçları altuni sarı olan, altuni top mazıdır. Özellikle parklarda ve bahçelerde kullanılır. Kolay budanır ve yetiştirilebilir. Kozalakları küçük, gri ve kahve renkte olur. Kış geldiğinde yapraklarını dökmeyen, fakat bakıri bir renge dönebilen türüdür.
