Sağlıklı yaşamak ve gelecek nesillere güzel bir yaşam sunabilmek için doğayı korumalı ve ağaç dikmeye özen göstererek genç kuşaklara örnek olunmalıdır. Doğanın vazgeçilmez ve ekolojik sistemin önemli yapı taşlarından biri olan ağaç yetiştirmek uzun ve emek isteyen bir süreçtir. Ağaç yetiştirme sürecinde gerekli bakımlar çok önemlidir. Ağaç yetiştirmede dikkat edilmesi gerekenlerden biri de ağaçların budanmasıdır. Budamanın yapılacağı zaman ve budama şekli ağaç gelişimi için büyük önem taşımaktadır.

Ağaçların düzenli olarak ve sağlıklı büyüyebilmesi, kuvvetlenmesi ve sağlıklı meyveler vermesi için yapılan işleme budama denir. Budama, ağaçları kuvvetlendirir ve meyve verme ömrünü uzatır. Ağaçların belli sürelerde bazı dallarında kurumalar meydana gelmekte ve bu dallar budanmalıdır. Ayrıca budama işlemi ile sadece kaliteli ürünler alınması sağlanmaz, aynı zamanda ağaçların güzel görünmesini de sağlar.

Ağaç budaması, fidanlar dikildiği dönemde hemen başlamaz. İlk yıllarda çıkan yan dallara dokunulmaz, sadece alt kısımlarda çıkan dallar temizlenir. Daha sonraki yıllarda ağaçlara şekil vermek amacıyla budama işlemi yapılır. Ağaç çeşitlerine göre bu farklılık göstermektedir. Şekil verme için yapılan budama işlemleri meyve ağaçları için önemlidir. Bu sayede meyvelerin rahat toplanacağı bir ağaç şekli oluşturulur. Şekil vermek için yapılan budama işlemi ile gençleştirme budaması da yapılır. Gençleştirme budaması, ağaçların kuruyan kısımlarını budayarak daha verimli ve güzel görünümlü hale getirmek için yapılır. Gençleştirme budaması orta yaş ağaçlara uygulanmaktadır ve yaşlı ağaçlara uygulanmaz. Ayrıca gençleştirme budaması ağaçların türüne göre değişmektedir. Çünkü her ağacın, özellikle de meyve ağaçlarının dayanma süreleri farklılık göstermektedir. Budama işlemine en dayanıklı ağaç zeytin ağacıdır. Bunu sırasıyla; armut, erik, kayısı ve dut ağaçları takip etmektedir.

Gençleştirme budaması, öncelikle kurumuş ve dağınık görünüm veren dallara yapılır. Diğer dallar ise kısaltılır ve taç altında toplanır. Böylece düzgün bir taç budaması yapılmış olur. Ürünlerin daha kaliteli ve ağacın uzun ömürlü olması için budama yeterli değildir. Budama sonrasında iyi bir sulama ve gübreleme yapılmalıdır.

Genç dallar budanırken genellikle budama makası veya bağ makası kullanılır. Budama işlemi yapılırken özellikle genç dallar budanırken tırnak bırakmamak önemlidir. Eğer tırnak bırakılırsa bu dallar zamanla kurur. Yaşlı dallar budanırken dalın alt kısmından ayrılmamasına dikkat edilir. Yaşlı dallar budanırken testere kullanılması gerekir. Kesme işlemi yapıldıktan sonra keskin bir serpetle perdahlanır. Budama işlemi yaz mevsimi ve kış mevsimi olmak üzere yapılır. Kış budamasının zamanı iki çeşittir. Kışın çok sert geçmediği yerlerde bütün kış devam eder. Kış soğukluğunun aşırı yoğun yaşandığı yerlerde ise soğukların geçmesi beklenir. Böyle yerlerde kış sonu beklenir. Yaz budaması ise kış budamasından sonra kalan gereksiz sürgünlerin temizlenmesi için yapılır ve genellikle yaz başlarında yapılır.

Ağaç budama, sağlıklı ve verimli ağaçlar elde etmek için vazgeçilmez bir işlemdir. Doğru zamanda ve doğru şekilde yapılan budamalar, ağaçların ömrünü uzatır, sağlıklı büyümelerini sağlar ve kaliteli ürünler elde edilmesine yardımcı olur. Bu nedenle, ağaç bakımı ve budama konularında bilinçli olmak ve bu işlemleri dikkatle uygulamak büyük önem taşır.